اخبار طرحاخبار طرح به احادیث دلالت‌کننده بر ترک روایت در صورت مخالفت با قرآن اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفاخبار طرح، که از اقسام اخبار تعارض و مقابل اخبار علاجیه است، به احادیثی گفته می‌شود که به عرضه روایات به قرآن و اخذ آنها در صورت موافقت، و کنار گذاشتن آنها در صورت مخالفت با قرآن، امر می‌کند، مانند: روایت «ایوب بن حُرّ» که می‌گوید:«از امام صادق (علیه‌السلام) شنیدم که فرمود: «کل حدیث مردود الی الکتاب و السنّة و کل شیء لا یوافق کتاب الله فهو زخرف؛ هر حدیثی را باید به کتاب و سنت ارجاع داد و آن روایتی که موافق کتاب خدا نیست سخنی بی‌ارزش و باطل است». ۲ - اقسام طرحاخبار طرح را می‌توان به سه دسته تقسیم نمود: ۲.۱ - نوع۱. اخباری که منکر صدور اخبار مخالف قرآن می‌باشد؛ یعنی لسان این اخبار، لسان انکار صدور چنین اخباری از معصوم (علیه‌السلام) است، مانند: روایت «ایوب بن حرّ» که در آن امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «... کل شیء لا یوافق کتاب الله فهو زخرف». ۲.۲ - نوع دوم۲. اخباری که شرط عمل به روایت را موافقت آن با قرآن می‌داند، مانند: روایت «ابن‌ابی‌یعفور» که می‌گوید: «سألت أباعبدالله عن اختلاف الحدیث یرویه من نثق به و منهم من لا نثق به؟ قال:اذا ورد علیکم حدیث فوجدتم له شاهد من کتاب الله او من قول رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و الا فالذی جاءکم به اولی به؛ از امام صادق (علیه‌السلام) در مورد اختلاف حدیثی سؤال کردم که راوی آن گاهی شخصی است که اطمینان به آن داریم و گاهی کسی است که مورد اطمینان ما نیست. حضرت فرمود: اگر حدیثی به شما رسید و در قرآن کریم یا گفتار رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شاهدی برای آن یافتید، به آن ملتزم شوید و اگر خلاف آن واقع شد، راوی آن حدیث به آن سزاوارتر است (آن را کنار بگذارید)». ۲.۳ - نوع سوم۳. احادیثی که مفاد آنها نفی حجیت اخبار مخالف قرآن است، مانند: روایت «سکونی» از امام صادق (علیه‌السلام) که در آن حضرت می‌فرماید: «قال رسول الله(صلی‌الله‌علیه‌وآله): ان علی کل حق حقیقة و علی کل صواب نورا فما وافق کتاب الله فخذوه و ما خالف کتاب الله فدعوه؛ پیامبر گرامی اسلام فرمود: به درستی که برای هر حقیقتی و برای هر صوابی نوری است، پس به آن چه موافق کتاب خداست ملتزم شوید و آن چه را مخالف کتاب خداست رها کنید». ۳ - پانویس۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۱۲۶، برگرفته از مقاله «اخبار طرح». |